Volkstuin onder glas toenemend populair

door Jan Everink

mei 2024

Een nieuw fenomeen op het gebied van tuinieren begint snel populair te worden: de volkstuin onder glas. Dat voor dit nieuwe type volkstuin veel belangstelling bestaat komt onder meer door de wachtlijsten bij de bestaande openlucht volkstuinen. Ook is een factor dat de overdekte volkstuinen veel mogelijkheden bieden tot ontspanning en sociaal contact.

Zelf groente en fruit kweken

Sinds enkele jaren kiezen steeds meer mensen voor het zelf verbouwen van groenten en andere gewassen. Een belangrijk pluspunt van zelf tuinieren is dat je dan kunt streven naar optimale kwaliteit. Wie zijn eigen groenten en fruit kweekt kan veel doen om de smaak en voedingswaarde te bevorderen. Een eigen moestuin heeft nog diverse andere voordelen. Steeds vaker willen ook mensen die geen huis met een tuin hebben de voordelen van zelf tuinieren genieten.

Een volkstuin kan dan een praktische oplossing zijn. In vrijwel iedere gemeente in Nederland kan men lid worden van een volkstuinvereniging om zo de beschikking te krijgen over een eigen stukje grond voor een moestuin. De belangstelling voor het zelf op een volkstuin groenten en fruit verbouwen is de laatste jaren sterk toegenomen. Veel volkstuincomplexen hebben tegenwoordig een wachtlijst.

Het kan na aanmelding nog maanden tot zelfs jaren duren voor men aan de slag kan. Dit probleem wordt opgelost door een nieuwe trend, de volkstuin onder glas. Daar kan men niet alleen meteen met tuinieren beginnen, ook zijn er ten opzichte van de traditionele volkstuin nog diverse andere voordelen.

Volkstuin onder glas

Het idee van de volkstuin onder glas werd in 2010 bedacht door de Almeerse glastuinbouwondernemer Ron van Zwet. Deze stelde vast dat volkstuincomplexen vaak niet voldoende grond beschikbaar hebben. Ook bleek hem dat veel mensen wel graag willen tuinieren maar de percelen op de volkstuincomplexen te groot vinden. Als ondernemer zag hij dat met volkstuintjes in een kas niet alleen deze problemen konden worden opgelost maar ook nog diverse andere pluspunten mogelijk zouden worden.

Zijn onder de naam Onze Volkstuinen in Almere gestarte overdekte volkstuincomplex sloeg enorm aan. Na enkele jaren was bewezen dat het concept volkstuin onder glas een geweldige succesformule is. Het initiatief van Van Zwet vond al gauw navolging; inmiddels zijn er in Nederland meerdere volkstuincomplexen onder glas. Ook opende Van Zwet zelf in Houten een tweede kasvolkstuin.

Onze Volkstuinen, Almere.
Onze Volkstuinen, Utrecht.
D'n Haof, Horst.
Tuintje in de Kas, Poeldijk.
Ons Kastuintje, Kwintsheul.
Uw volkstuin, Moerkapelle.
De Veense Volkstuin, Roelofarendsveen.
Indoorvolkstuin, Rijnsburg

Hiernaast een opsomming van enkele op dit moment in Nederland bestaande volkstuinen onder glas.

Tuinieren voor iedereen

Bij de volkstuinen onder glas wordt van de tuinder niet verwacht dat deze al de nodige deskundigheid op het gebied van tuinieren heeft. Iedereen is welkom, of men nu wel of niet “groene vingers” heeft. Aan onervaren tuinders wordt advies en begeleiding geboden.

Hoewel iedereen vrij is om volgens eigen inzicht te tuinieren gelden er natuurlijk wel bepaalde regels. De richtlijnen hebben voor de verschillende overdekte volkstuinen veel overeenkomst. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen uit den boze. Het onkruidprobleem valt bij het onder glas tuinieren overigens erg mee.

Hele jaar door

Een volkstuin onder glas heeft het belangrijke voordeel dat je altijd, weer of geen weer, kunt tuinieren. Als het buiten regent of hard waait kan je toch naar hartenlust in je tuin bezig zijn. Ook voor de planten is het goed dat weer en wind weinig invloed hebben; géén misoogsten door slechte weersomstandigheden! Interessant is ook dat de beschermde omgeving het mogelijk maakt om mediterrane gewassen te kweken.

In een overdekte tuin kun je het hele jaar door tuinieren. De temperatuur gaat in de wintermaanden weliswaar omlaag, maar blijft toch aanzienlijk hoger dan in de buitenomgeving. In de koude maanden is het nog altijd mogelijk om diverse soorten groenten te laten groeien.

Hoge opbrengst

Een verschil met de openlucht volkstuin is dat de percelen in een overdekte volkstuin relatief klein zijn. De kosten zijn ook hoger dan bij de openlucht complexen; een tuin kost afhankelijk van de grootte zo'n 30 tot 90 euro per maand.

Voor 30 euro heb je een tuintje van ongeveer 15 vierkante meter. Dat lijkt weinig, maar bij het onder glas tuinieren kan je de beschikbare ruimte wel heel efficiënt gebruiken. De opbrengst van zo'n tuintje kan in een flink deel van iemands groente- en fruitbehoeften voorzien. Voor een gezin met kinderen is meer grond nodig, namelijk wel ongeveer 50 vierkante meter, waarvoor de kosten tot zo'n 90 euro per maand bedragen.

De hogere kosten ten opzichte van de openlucht volkstuinen worden door meerdere voordelen van het overdekt tuinieren goedgemaakt. Onder meer de praktische voorzieningen vormen een pluspunt. Zo is het bijvoorbeeld in de volkstuinen onder glas gebruikelijk dat dichtbij elke tuin een watertappunt aanwezig is. Andere voorzieningen die doorgaans worden aangetroffen zijn: een koffiecorner, een winkeltje en goede toiletten.

Ontspannen sfeer

Met het zelf kweken van groenten en fruit kan aardig worden bespaard op de supermarktuitgaven. Maar het financiële aspect lijkt voor de meeste kasvolkstuinders toch niet het belangrijkste te zijn. De populariteit van de overdekte volkstuinen houdt waarschijnlijk vooral verband met het feit dat deze sociaal contact bevorderen.

Onder meer de omstandigheid dat men zich door de relatief kleine percelen tamelijk dicht bij elkaar bevindt draagt bij aan een sfeer van saamhorigheid. De gezelligheid in de kas heeft natuurlijk ook te maken met de comfortabele beschutte omgeving waarin men gezamenlijk verblijft. De wellicht belangrijkste factor lijkt te zijn dat het management in de volkstuinkassen veel doet om een gezellige sfeer te bevorderen.

Nog maar het begin?

Dat de volkstuinen onder glas geen verenigingen maar ondernemingen zijn blijkt geen afbreuk te doen aan de aantrekkingskracht ervan. Een voordeel van de commerciële basis is ook dat daardoor de marktwerking zorgt dat het aanbod zich aanpast aan de kennelijk grote vraag.

Ondernemersinitiatief zal er mogelijk ook toe leiden dat het overdekt tuinieren door toepassing van technische mogelijkheden nog verdere perspectieven opent. Een al geboden technische voorziening is bijvoorbeeld geautomatiseerd water geven.

Denkbaar is verder dat in de toekomst door toepassing van led groeilampen ook in ruimtes die geen glazen dak hebben volkstuinen worden aangeboden. Dat de overdekte volkstuin in een behoefte voorziet is inmiddels gebleken. Te verwachten is dan ook dat dit fenomeen nog aanzienlijk verdere uitbreiding te zien zal geven.