januari
2017
januari
2017
tekst en fotografie Jan Rood
Over allerlei onderwerpen bestaan musea, waar volgens uiteenlopende methodes interessante wetenswaardigheden worden uitgebeeld. Wil je op een leuke manier je kennis vergroten dan is met name in Amsterdam volop keus.
Amsterdam kent wel zo’n honderd musea, waarvan de bekendste ongetwijfeld het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum en het Stedelijk Museum zijn. Daar hebben veel mensen weleens een bezoek aan gebracht. Maar dan blijven er nog zevenennegentig over waar je soms niet eens van gehoord hebt.
Daarom besloot ik eens een aantal relatief onbekende musea te bezoeken, te weten Museum Het Grachtenhuis, het Verzetsmuseum, het Joods Historisch Museum/de Portugese Synagoge, het Bijbels Museum en het fotografiemuseum Foam, die zich alle in het centrum van Amsterdam bevinden.
Museum Het Grachtenhuis aan de Herengracht 386 is gewijd aan de 17e-eeuwse Amsterdamse grachtengordel. Een interactieve tentoonstelling geeft een overzicht van de ontstaansgeschiedenis en bouw van Amsterdam. In het monumentale pand reis je door 400 jaar geschiedenis. Zo laat Het Grachtenhuis onder andere zien wat er aan het ontstaan van de Amsterdamse grachten zo bijzonder was, loop je op een gegeven moment door een gracht heen en zie je op beeldende wijze hoe Amsterdam op palen is gebouwd.
Ook staat er een levensgroot poppenhuis dat laat zien hoe (geprojecteerde) personen door de eeuwen heen aan de grachten woonden en werkten. Achter het pand bevindt zich dan nog de typische grachtentuin. Voor meer informatie: www.hetgrachtenhuis.nl.
Het Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61A, heeft permanente en wisselende exposities. Authentieke voorwerpen, foto's en documenten, film- en geluidsfragmenten laten je kennismaken met de verzetsgeschiedenis van Amsterdam en haar inwoners gedurende de bezettingstijd door nazi-Duitsland. Hoe reageerden de mensen op de toenemende onderdrukking? Zo zie je er drukpersen uit die tijd, een kristalradio, een fiets met autopedbanden, brieven die door gedeporteerde joden uit treinen werden geworpen, voedselbonnen en Duitse helmen die na de oorlog tot vergiet werden vermaakt. Een aparte afdeling geeft een beeld over de Japanse onderdrukking in Nederlands-Indië. Daarnaast is er nog een Verzetsmuseum Junior. Inlichtingen: www.verzetsmuseum.org.
Het Joods Historisch Museum en de Portugese Synagoge maken deel uit van het Joods Cultureel Kwartier van Amsterdam. Zo geeft het Joods Historisch Museum aan de Nieuwe Amstelstraat 1 een overzicht van het joodse leven in Nederland toen en nu. Er is een uitgebreide multimediale collectie te zien, van schilderijen tot films en van gebruiksvoorwerpen tot 3D-presentaties. Ook is er een kindermuseum gevestigd waarin kinderen spelenderwijs met de joodse cultuur kennis kunnen maken.
De Portugese Synagoge uit 1675, Mr. Visserplein 3, staat aan een voorplein omgeven door lage bijgebouwen en was destijds de grootste synagoge ter wereld. De synagoge wordt nog altijd gebruikt als gebedshuis, maar is ook opengesteld voor publiek. In de bijgebouwen bevinden zich schatkamers met eeuwenoude rituele voorwerpen, zoals torarollen en -mantels, zilveren objecten, tapijten en textiel. Tevens is er een van de belangrijkste joodse bibliotheken gevestigd.
In het tolerante klimaat van de Republiek der Verenigde Nederlanden, die zich op economische groei en internationale handel richtte, vonden Portugese joden die gevlucht waren voor de Inquisitie en later de Hoogduitse joden die gevlucht waren voor het geweld van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) in Amsterdam de vrijheid om als joden te leven. Deze oudste minderheid van Nederland droeg met haar goede contacten en kennis actief bij aan het culturele en maatschappelijke leven van de Gouden Eeuw. Al snel vormden zich joodse gemeenten met hun eigen plaatsen van samenkomst waar de collecties van rituele schatten werden opgebouwd. www.joodscultureelkwartier.nl.
Het Bijbels Museum is gevestigd in de twee middelste zogenaamde Cromhouthuizen, Herengracht 366/368, en geeft inzicht in de rol van de Bijbel in de samenleving en cultuur van vroeger en nu. Te zien zijn onder andere de eerste gedrukte bijbel in Nederland, de zogenaamde Delftse Bijbel uit 1477 en een eerste druk van de Statenvertaling uit 1637. Ook bezit het museum archeologische vondsten, religieuze voorwerpen en prenten.
Het museum is voortgekomen uit de verzameling van de 19e-eeuwse dominee Leendert Schouten, die veel materiaal uit de tijd en regio van de Bijbel (periode 1ste eeuw v.Chr. tot 1ste eeuw n.Chr.) verzamelde. www.bijbelsmuseum.nl.
Fotografiemuseum Foam is gevestigd in het pand van het voormalige Fodor Museum (platform voor Amsterdamse kunstenaars dat in 1993 ophield te bestaan) aan de Keizersgracht 609. Het museum presenteert wisselende tentoonstellingen waarin allerlei fotografische genres worden getoond, zoals historische foto's, kunstfoto's, nieuwsfoto's en modefoto's. In het grachtenpand van Foam bevinden zich bovendien een boekwinkel en een gezellig café. Ook worden er regelmatig speciale rondleidingen, lezingen en discussies, films en andere activiteiten georganiseerd. www.foam.org/nl/museum.
De publicatie van FiLOSCOOP wordt verzorgd door Bureau Everink te Almere.
Copyright © 2017 Jan Rood, Bureau Everink