Stadscentra van de toekomst: meer professionele
bedrijvigheid
Scenario "De facilitaire binnenstad"
door Victor Christiano
In de toekomstige samenleving gaan
facilitaire ruimten een steeds belangrijker rol vervullen. Naast
uitbreiding van al bestaande facilitaire omgevingen, zoals
fitness-centra, casino's en internetcafé's, komen er nieuwe vormen
van facilitaire dienstverlening.
In de toekomstige binnensteden bevinden zich vele facilitaire
lounges van uiteenlopend prijs- en serviceniveau, vooral gericht op
de vaak buitenshuis werkende creatief-technische professionals.
Autovrije binnensteden
Hoe zullen de binnensteden er in de toekomst uit gaan zien? Een
voorspelling met grote zekerheid is wat dit betreft niet mogelijk
want er zijn verschillende trends waarneembaar, trends die elk voor
zich sterker of zwakker kunnen worden. Maar hoewel de uitkomst
geenszins vaststaat maakt het hieronder beschreven scenario goede
kans om realiteit te worden.
De kwaliteit van het openbaar vervoer
in de steden wordt steeds beter. Foto Roma.
Dit scenario, dat ik hierna zal
aanduiden als "De facilitaire binnenstad", is onder meer gebaseerd
op voortzetting van de trend dat in de binnensteden steeds meer
individuele beroepsuitoefening en bedrijvigheid plaatsvindt.
Dat hangt samen met een andere ontwikkeling, namelijk dat de
stadscentra in toenemende mate autovrij worden. Er komen méér
autovrije winkelgebieden en deze voetgangersdomeinen worden groter
en groeien samen tot grotere omgevingen.
Verder zien we dat de binnensteden steeds beter met het openbaar
vervoer bereikbaar worden. Steden concurreren met elkaar om hun
centra aantrekkelijker en beter bereikbaar te maken. Dat leidt er
onder meer toe dat de kwaliteit van het openbaar vervoer in het
algemeen beter wordt. Reizen in de stad wordt efficiënter en leuker.
In de stad van de toekomst is men ook in de buitenwijken meestal
niet verder dan 5 minuten lopen verwijderd van een bus-, tram- of
metrohalte.
Voor het autovrij maken van de binnensteden worden tegenwoordig
uiteenlopende oplossingen bedacht en gerealiseerd. Nieuwe steden
worden veelal meteen ontworpen met een autovrij centrum. In
bestaande binnensteden is de transformatie vaak moeilijk, maar
desondanks zullen ook deze waarschijnlijk tenslotte vrijwel allemaal
autovrij zijn.
Facilitaire centra
De trend
naar meer en grotere voetgangersgebieden sluit aan op een andere
ontwikkeling: uitbreiding van de facilitaire dienstverlening.
Naarmate de technologische ontwikkeling in de samenleving verder
voortschrijdt zullen verschillende soorten facilitaire centra een
steeds belangrijker rol vervullen. Dat zijn ruimten waar gebruik
gemaakt kan worden van uiteenlopende technische voorzieningen.
Facilitaire ruimten bestaan al geruime tijd en omvatten zeer
verschillende vormen van dienstverlening. De overeenkomst tussen
zulke ruimten, zoals wasserettes, fitness-centra, casino's, solaria
en internetcafé's, is dat er van bepaalde technische faciliteiten
gebruik gemaakt kan worden. Ook bibliotheken ontwikkelen zich
tegenwoordig in de richting van facilitaire centra.
Dat er meer en meer facilitaire dienstverlening gaat komen staat
wel vast. In vrijwel alle facilitaire omgevingen zal het internet
een belangrijke rol spelen. De cloud wordt in de samenleving even
vanzelfsprekend als elektrisch licht en leidingwater. Via het
internet zal onder meer in toenemende mate gebruik worden gemaakt
van software voor creatieve activiteiten.
In steeds meer omgevingen kan men via een WiFi-
netwerk
op het internet komen. Foto Rapid
Eye Media.
Voor toegang tot facilitaire omgevingen zal vaak een smart card,
vergelijkbaar met de tegenwoordige OV-chipkaart, worden gebruikt. Op
deze persoonlijke chipkaart kunnen meerdere abonnementen en tegoeden
voor facilitaire diensten worden vastgelegd. Waarschijnlijk zullen
ook veel facilitaire ruimten gratis toegankelijk zijn.
In het scenario "De facilitaire binnenstad" heeft de trend zich
doorgezet dat in de economie de nadruk meer en meer komt te liggen
op duurzaamheid en creatieve activiteit. De kwaliteit van de spullen
is verbeterd en er is minder zinloze vernieuwing. De productie is
veel meer dan tegenwoordig gericht op het door creatieve oplossingen
verder verbeteren van duurzaamheid en leefbaarheid. Veel mensen
werken in creatief-technische beroepen en gebruiken uiteenlopende
software-tools voor hun professionele activiteiten. Zulke
applicaties worden niet alleen op het werk en thuis gebruikt, ook
gaat men vaak naar een facilitaire lounge in de binnenstad om daar
van computers en software gebruik te maken.
In zekere zin gaan de toekomstige stadscentra dus lijken op de
steden van de late Middeleeuwen, die werden gedomineerd door de
uitoefening van uiteenlopende ambachten. De steden zijn in de
Middeleeuwen ontstaan als vooral centra van ambachtelijke
bedrijvigheid en het lijkt er op dat deze functie nu in andere vorm
terug gaat komen.
Uitbreiding facilitaire dienstverlening
In eerste
instantie zal er een verdere uitbreiding en ontwikkeling komen van
al bestaande facilitaire omgevingen, maar ook komen er nieuwe vormen
van deze categorie dienstverlening. In alle facilitaire centra
spelen behalve de technische faciliteiten ook de inrichting, de
consumptiemogelijkheden en de sociale aspecten een belangrijke rol.
De aanbieders van facilitaire omgevingen streven er uit commercieel
oogpunt naar dat hun ruimte door de gebruikers als smaakvol en
gezellig wordt ervaren.
Te verwachten is dat al bestaande facilitaire omgevingen zoals
internetcafés, casino's, bibliotheken en fitness-centra hun
dienstverlening verder zullen uitbreiden en verbeteren. Verder is in
steeds meer restaurants en bibliotheken een WiFi-netwerk
beschikbaar, zodat je daar met een eigen notebook of netbook op het
internet kunt komen. Daarnaast
komen er waarschijnlijk steeds meer facilitaire lounges ten dienste
van beroeps- en studie-activiteiten. De internetcafés, die momenteel
lijken te verdwijnen, komen in het scenario "De facilitaire
binnenstad" vernieuwd terug. De toekomstige internetcafés zijn
gezelliger dan de tegenwoordige en bieden meer mogelijkheden.
In het scenario "De facilitaire binnenstad" bevinden zich in de
toekomstige stadscentra uiteenlopende facilitaire lounges van
verschillend prijs- en serviceniveau, vooral gericht op de vaak
buitenshuis werkende creatief-technische professionals. Veel van
deze toekomstige lounges zijn eenvoudig en laagdrempelig maar andere
zijn heel stijlvol ingericht en bieden luxueuze restaurant-service.
Automatisering in de 21ste eeuw
De
opkomst van de facilitaire omgevingen houdt verband met de andere
kijk op automatisering die is gegroeid. Automatisering had in het
verleden een negatieve klank doordat het doel vaak het uitschakelen
van menselijke activiteit was. Maar steeds meer gaat het bij
automatisering vooral om het tot stand brengen van nieuwe
mogelijkheden voor creativiteit, amusement en intermenselijk
contact. In het scenario "De facilitaire binnenstad" zet deze trend
krachtig door. De automatisering is niet meer vooral gericht op het
overbodig maken van arbeid; voorop komt te staan dat mogelijkheden
worden geïntroduceerd tot nieuwe vormen van interessante activiteit
en creativiteit.
Binnenstad van de toekomst: 24 uur per dag
activiteit en veiligheid. Foto
Photocritical.
Ondernemingen voor facilitaire dienstverlening zijn volledig
gebaseerd op de nieuwe visie ten aanzien van het doel van
automatisering. Het nieuwe automatiseringsconcept vormt daar de
essentie van de dienstverlening. In de 20ste eeuw streefde men naar
volautomatische fabrieken zonder arbeiders, maar in de tegenwoordige
en toekomstige facilitaire omgevingen gonst het van de menselijke
bedrijvigheid.
De nieuwe stedeling
Er is een
nieuw type stadsbewoner in opkomst. Deze nieuwe stedeling maakt vaak
buitenshuis gebruik van uiteenlopende facilitaire voorzieningen. Hij
of zij vindt het prettig om bezig te zijn in een omgeving waar ook
andere mensen op vergelijkbare wijze actief zijn. Voor deze nieuwe
stedeling heeft de stad een andere betekenis gekregen. De hele
binnenstad is in zekere zin een thuis geworden. In de binnensteden
wordt met behulp van onder meer cameratoezicht een hoog
veiligheidsniveau gehandhaafd. Er zijn 24 uur per etmaal mensen op
straat en sommige facilitaire lounges zijn ook 's nachts open.
Veel nieuwe stadsmensen hebben een baan waarvoor ze niet elke dag
naar kantoor hoeven. Ze werken vaak thuis of in een facilitaire
omgeving in de buurt van hun woning. Regelmatig verlaten ze de eigen
werkkamer om op een plek ergens in de stad te gaan werken. Deze
mensen in uiteenlopende creatief-technische beroepen wisselen
relatief gemakkelijk van werkgever en veel van hen maken de stap om
als ZZPer (Zelfstandige Zonder Personeel) te gaan werken. Deze trend wordt vergemakkelijkt door het internet. De meeste
werkzaamheden kunnen thuis of in een facilitaire omgeving worden
verricht. Steeds meer mensen worden ZZPer en werken als zodanig voor
meerdere opdrachtgevers. Ze gaan vaak de deur uit om wat afwisseling
te hebben en mensen om zich heen te zien.
De
stadsmens van de toekomst, die de binnenstad niet alleen maar
beschouwt als een winkelomgeving en uitgaansgebied, maar ook als een
uitbreiding van de eigen werkkamer, stimuleert met zijn klandizie de
verdere ontwikkeling van facilitaire centra. Ondernemingen komen tegemoet aan de reeds bestaande en toenemende
behoefte aan lounge-faciliteiten. Zo heeft de organisatie Regus
Businessworld wereldwijd al meer dan 1000 zakelijke lounges.
Opmerkelijk is ook het succes van het jonge Nederlandse bedrijf
Seats2Meet, met vestigingen op steeds meer locaties. Deze
organisatie biedt ontmoetings- en werkfaciliteiten voor ZZPers en
hun opdrachtgevers.
Persoonlijke sfeer in de woning
In het
scenario "De facilitaite binnenstad" wordt de eigen woning meer en
meer ingericht volgens individuele esthetische voorkeuren. Wat
betreft de aanschaf van computerhardware en -software probeert men
niet meer om steeds de laatste vernieuwingen in huis te hebben. Het
streven is er veel meer op gericht om kunstvoorwerpen en andere
leuke dingen in bezit te krijgen.
Via het internet blijft men op digitaal gebied gemakkelijk ook
zonder frequent nieuwe producten aan te schaffen up-to-date. Het
internet wordt ook in de woning steeds belangrijker. Op gebieden als
nieuws, informatievoorziening, communicatie, video-amusement en
software-applicaties brengt de cloud een gigantisch aanbod in de
huiskamer. De cloud is overal, zowel thuis als in de facilitaire
centra. Door in een facilitair centrum in te loggen op de eigen
cloud-accounts bevindt de buitenshuis werkende professional zich ook
daar weer in de eigen werkomgeving.
In plaats
van aan technische snufjes die snel verouderen geven in de toekomst
veel mensen liever hun geld uit aan dingen die hun waarde behouden.
De technische vooruitgang zal steeds meer in eerste instantie niet
in de eigen woning maar op het internet en in facilitaire omgevingen
plaatsvinden. Ook voor thuiswerkers kan dankzij de beschikbaarheid
in de nabije omgeving van hoogwaardige facilitaire dienstverlening
in de woning de nadruk liggen op esthetiek en individualiteit. De
eigen woning wordt nog meer dan tegenwoordig vooral een plaats waar
men een persoonlijke sfeer creëert. |
