Naar deel 1 van dit artikel

Twee toekomst-scenario's voor het jaar 2050 (3)

door Victor Christiano

november 2010

In dit derde en laatste deel van het artikel over twee mogelijke scenario's voor het jaar 2050 worden de aspecten levensduur, geestelijke gezondheidszorg, openbare ruimte en mobiliteit, facilitaire omgevingen en politiek besproken.

Levensduur in het scenario "De geconditioneerde mens"

Onderdeel van de verdere medicalisering in het scenario "De geconditioneerde mens" is het met farmaceutische middelen bestrijden van ouderdomsziekten. In de media krijgt deze farmaceutische levensverlenging veel juichende aandacht maar in werkelijkheid is het een grote teleurstelling. De medische kosten van de laatste levensjaren zijn in het jaar 2050 enorm gestegen. De mensen die dankzij de farmaceutische gezondheidszorg een hoge leeftijd bereiken brengen de laatste jaren van hun leven vaak in erbarmelijke conditie door.

De droevige situatie van oude en zieke mensen krijgt in de media vrijwel geen aandacht omdat deze niet in overeenstemming is met het door voortdurende “voorlichting” in stand gehouden beeld van de wetenschappelijk hoog-ontwikkelde gezondheidszorg.

Levensduur in het scenario "Duurzame vrije samenleving"

In het scenario "Duurzame vrije samenleving" heeft de mens een volledig andere kijk op ouder worden en sterven. In 2050 is het vitalisme doorgebroken als algemeen aanvaard mensbeeld en de meeste mensen zijn er van overtuigd dat ze als geestelijk wezen onsterfelijk zijn. Men weet dat het lichamelijke sterven niet het absolute einde is en kan het daarom relatief gemakkelijk aanvaarden.

Dankzij gezonde voeding en een verstandige leefwijze blijven oudere mensen door de jaren heen redelijk gezond en bereikt men gemiddeld een hoge leeftijd. De lichamelijke dood wordt als die tenslotte komt geaccepteerd en vindt op natuurlijke wijze plaats.

Geestelijke gezondheidszorg in het scenario "De geconditioneerde mens"

In het scenario "De geconditioneerde mens" betreft de medicalisering niet alleen de lichamelijke maar ook de psychische conditie. Vanuit de psychiatrie zijn steeds meer gedragspatronen beschreven als ziektes. Mensen die zich enigszins afwijkend gedragen worden beschouwd als patiënten en met psychiatrische medicijnen behandeld. De psychiatrie is er in samenwerking met de farmaceutische industrie in geslaagd om door veel gedirigeerde publiciteit de psychische medicalisering in de samenleving geaccepteerd te maken. Steeds meer mensen zijn alleen maar door dagelijks gebruik van psychofarmaca in staat om op het werk en in het sociale verkeer te functioneren.

In het scenario "Duurzame vrije samenleving"
zijn veel mensen informatiebewust op zoek
naar de juiste feiten. Foto Catherine Yeulet.

Geestelijke gezondheidszorg in het scenario "Duurzame vrije samenleving"

In het scenario "Duurzame vrije samenleving" is de neurobiologische psychiatrie vrijwel geheel verdwenen. Dankzij onder meer de mogelijkheden tot informatie-uitwisseling via het internet is de schadelijkheid van psychiatrische medicijnen bij de bevolking duidelijk geworden, en men heeft er zich massaal van afgekeerd. Organisaties op geestelijke grondslag leveren psychische hulp uitgaande van een vitalistisch mensbeeld. Ook de traditionele kerken doen weer aan zielzorg, waarbij in tegenstelling tot vroeger niet moralisme maar zelfontplooiing en bewustwording het uitgangspunt vormen.

Openbare ruimte en mobiliteit in het scenario "De geconditioneerde mens"

In het scenario "De geconditioneerde mens" wordt verblijf in de openbare ruimte vanwege de onveiligheid en ongezelligheid zoveel mogelijk vermeden. Het materialistische mensbeeld heeft ertoe geleid dat ruimte schaars is geworden. Het vitalistische inzicht dat ruimte door delen niet minder wordt maar juist toeneemt is verloren gegaan. Rijke mensen en organisaties zijn voortdurend op jacht naar meer grondbezit, en dat is ten koste gegaan van de openbare ruimte. Wat is overgebleven van de openbare ruimte is voornamelijk het wegennet.

Een steeds groter deel van de openbare ruimte is verloren gegaan, overgegaan in privé-bezit of opgeofferd aan het snelverkeer. Er zijn steeds meer bordjes “Verboden toegang” gekomen. Woonwijken zijn vaak met hekken omgeven en via een bewaakte toegang alleen voor bewoners en geautoriseerde bezoekers toegankelijk.

Veel parken en natuurgebieden zijn in 2050 verdwenen als het scenario "De geconditioneerde mens" is uitgekomen. Agrarische omgevingen zijn afgesloten voor het publiek en worden gedomineerd door een klein aantal ondernemingen die op grootschalige wijze intensieve landbouw en veeteelt bedrijven. Vrijwel alleen de winkelcentra vormen nog vriendelijke en veilige openbare omgevingen, maar uitsluitend tijdens de openingsuren.

Autorijden is heel duur maar desondanks de voornaamste wijze van persoonlijke verplaatsing. Ondanks het vaak in de file staan en andere problemen is de auto het belangrijkste transportmiddel, want openbaar vervoer is beperkt beschikbaar en slecht georganiseerd.

Facilitaire omgevingen, zoals bibliotheken, internetcafé's en fitness-centra zijn in het scenario "De geconditioneerde mens" vrijwel geheel verdwenen. Behalve in de eigen woning zijn er maar weinig plekken in de samenleving waar men veilig en ongestoord bijvoorbeeld een boek kan lezen of andere mensen kan ontmoeten. In bibliotheken kan men uitsluitend boeken lenen om thuis te lezen en internetcafé's bestaan niet meer. De horeca heeft zich geheel toegelegd op het leveren van steeds weer andere culinaire en alcoholische kick-ervaringen; een gewone ongedwongen sfeer is ver te zoeken.

Facilitaire omgevingen in het scenario "Duurzame vrije samenleving"

In de maatschappij volgens het scenario "Duurzame vrije samenleving" heeft daarentegen rond 2050 het fenomeen facilitaire omgeving een grote vlucht genomen. Er zijn veel ruimten waar men gratis of tegen betaling korte of langere tijd kan verblijven en van de aanwezige voorzieningen gebruik kan maken.

De auto is in het scenario "De geconditioneerde
mens" nog steeds het belangrijkste persoonlijke
transportmiddel. Foto egdigital.

Ondernemers en overheden zijn gaan beseffen dat er een markt is voor uiteenlopende facilitaire omgevingen. Veel daarvan zijn uitbreidingen van al bestaande bedrijfssoorten, zoals bibliotheken, horeca-ondernemingen, internetcafé’s, treinstations, fitness-centra, sport-accommodaties, zwembaden, culturele centra en attractieparken. Zo is bijvoorbeeld het facilitaire aspect bij de bibliotheken steeds belangrijker geworden. Bibliotheken zijn vaak grote comfortabele gebouwen met vele zitjes en werkplekken om te lezen of via een beeldscherm in de catalogus te zoeken. Ook heeft men er toegang tot het internet.

Verder zijn er in stadscentra, buitenwijken en dorpen werkcafé’s waar men kan binnenlopen en tijdelijk over een computerwerkplek kan beschikken. Men kan er online of lokaal uiteenlopende software-toepassingen gebruiken. Geproduceerd werk kan via het internet worden opgeslagen, zodat men er ook op een andere locatie gemakkelijk mee verder kan gaan.

In vrijwel elk type facilitaire omgeving zijn ook horecavoorzieningen beschikbaar, meestal eenvoudige restaurants. De gebruiker van een facilitaire omgeving heeft in het algemeen geen behoefte aan een sterrenrestaurant maar wil betaalbaar ergens kunnen zitten voor een kop koffie of thee en eventueel een gezonde snack.

Politiek in het scenario "De geconditioneerde mens"

De politiek heeft in het scenario "De geconditioneerde mens" een sterk demagogisch karakter gekregen. Geen van de politieke partijen heeft serieuze plannen om de bestaande wantoestanden in de wereld aan te pakken. In Nederland krijgt een ernstig veiligheidsprobleem, de dreigende overstromingsramp als gevolg van de zeespiegelstijging, vrijwel geen aandacht.

Politiek in het scenario "Duurzame vrije samenleving"

Indien daarentegen het scenario "Duurzame vrije samenleving" in 2050 werkelijk is geworden dan is de politiek daadwerkelijk gericht op het realiseren van concrete oplossingen en verbeteringen.

Op de website van elke politieke partij staat een uitvoerige beschrijving van de maatschappijvisie en het politieke programma. Ook is duidelijke biografische informatie over de tot de partij behorende politici te lezen. Partijen en politici die zich demagogisch gedragen krijgen vrijwel geen stemmen.

De politieke discussies gaan over rationele en zakelijke kwesties en er worden geen loze beloften gedaan. Omdat de kiezer op een redelijk niveau wordt aangesproken zijn grote projecten ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid politiek haalbaar. In Nederland worden onder meer omvangrijke plannen ter versterking van de zeewering gerealiseerd. Op vrijwel alle gebieden van de samenleving heerst een toekomstgerichte optimistische sfeer.

Vitalisme en toekomst

In het scenario "De geconditioneerde mens" blijft het materialistische mensbeeld in de wetenschappen en de economie overheersen, met als gevolg dat de wantoestanden in de samenleving voortduren en erger worden. In het scenario "Duurzame vrije samenleving" zijn steeds meer mensen zich bewust geworden van hun vrijheid en capaciteit als spiritueel wezen, waardoor het leven in veel opzichten is verbeterd. Voor vitalisten is het evident dat het scenario "Duurzame vrije samenleving" verreweg de voorkeur heeft.

De publicatie van FiLOSCOOP wordt verzorgd door Bureau Everink te Almere
Copyright © 2010 Victor Christiano, Bureau Everink