juli
2011


Wandeling/fietstocht door het mooie natuurgebied bij Castricum

tekst en fotografie: Jan Rood

Beeldend kunstenaar en auteur
 Jan Rood woont en werkt
 in Amsterdam

Bij de Noordhollandse gemeente Castricum ligt een prachtig natuurgebied met veel vogels, dieren, bomen en planten. De hieronder beschreven route door dit gebied kan zowel per fiets als te voet worden afgelegd. De lengte van de route is ongeveer vijftien kilometer. Castricum is goed per auto en spoor bereikbaar; het treinstation ligt direct aan de duinrand.

Konikpaarden in het bos- en duingebied bij de Zeeweg.
 Konikpaarden in het bos- en duingebied bij de Zeeweg


Castricums natuurgebied

Het Noordhollands Duinreservaat, een bos- en duingebied van zo’n 5300 hectare, is een populair recreatiegebied voor wandelaars en fietsers en bestaat uit drie delen: het noordelijke deel, van De Schoorlse Duinen tot Egmond aan Zee; het middendeel, tussen Egmond aan Zee en de Zeeweg van Castricum en het zuidelijke deel dat zich tussen de Zeeweg van Castricum en Wijk aan Zee bevindt. In dit artikel wil ik mij beperken tot het Castricums natuurgebied. Castricum is een gemeente (tegenwoordig inclusief Limmen en Akersloot) in Noord-Holland met zo’n 35.000 inwoners die goed per auto en spoor bereikbaar is. Het NS-station (aan de lijn Amsterdam – Alkmaar) ligt direct aan de duinrand. Naast de bossen, duinen en het strand van Castricum zijn de topics van het gebied onder andere de watersport bij het Alkmaardermeer bij Akersloot en de tuinbouw en de bloembollenteelt van Limmen. Vanwege de ligging kent Castricum een sterke toeristensector en is tevens een forenzengemeente van Amsterdam. Er bevinden zich twee grote campings: Camping Geversduin, aan de Beverwijkerstraatweg en Camping Bakkum aan de Zeeweg.


Start bij het station van Castricum

Maar laten we eens een rondje maken vanaf het station door het bos- en duingebied heen naar het strand en weer terug. Hiervoor gaan we, als we het station uitkomen, linksaf de spoorweg over en staan dan op de Kramersweg. Meteen rechts en dan eerste weg links (Geversweg) en direct weer links. Dit is de Oude Schulpweg, waarbij we dan links de tankmuur zien, een overblijfsel uit de Tweede Wereldoorlog, en rechts De Zanderij. Dit is al tientallen jaren een teelland voor o.a. krokussen, blauwe druifjes en anemonen. Delen van de Zanderij staan van februari tot mei in bloei.

Even later komen we dan aan bij “Kijk Uit”. Dit was tot aan het begin van de 20ste eeuw het beginpunt van jachtpartijen op speciaal daarvoor gefokte fazanten. Daar vlakbij (Helmweg) bevindt zich de bunker waarin tijdens de Tweede Wereldoorlog een tijdlang onder andere Rembrandts “Nachtwacht” opgerold lag te wachten tot de kust weer veilig was.

Vanaf “Kijk Uit” volgen we de Bredeweg tot aan de Brabantse Landbouw, een voormalige boerderij. Daar slaan we linksaf en kruisen na nog een stukje Bredeweg de Hoofdweg. Linksaf kom je uiteindelijk op de Rijksstraatweg uit. Als je rechtsaf gaat, wat wij doen, kom je langs de vogelobservatiehut bij het Hoefijzermeer.

Vanuit deze kijkhut heb je een mooi overzicht over het meertje met eilandje vol aalscholvers. Met wat geduld kun je daar vele bekende en onbekende vogels zien, zoals het ijsvogeltje. Een jaar of wat geleden zag ik daar in de buurt nog een zeearend.


Van de vogelobservatiehut naar het strand

De Hoofdweg volgend komen we op de Van Oldenborghweg uit die achter de duinen helemaal van Wijk aan Zee tot aan Egmond loopt. Op deze kruising zien we het uitkijkduin, vanaf waar je met mooi weer een weids uitzicht over de omgeving hebt, met in het zuiden de (voormalige) Hoogovens en in het noorden de vuurtoren van Egmond aan Zee. In dit hele gebied kun je Schotse Hooglanders tegenkomen die daar rondlopen om de vergrassing te voorkomen (iets wat vroeger vooral door konijnen gebeurde, maar de konijnenstand is de laatste decennia gedecimeerd).

Hier lag in de Tweede Wereldoorlog Rembrandts Nachtwacht.
De bunker waarin tijdens de Tweede
 Wereldoorlog onder meer Rembrandts
 “Nachtwacht” was verstopt.

Als we op de Van Oldenborghweg rechtsaf slaan komen we in het zogenaamde infiltratiegebied terecht. Dit gebied is belangrijk voor de drinkwatervoorziening in Noord-Holland. Via het IJsselmeer wordt voorgezuiverd rivierwater in de zandbodem geďnfiltreerd en verderop weer opgepompt. Deze ondergrondse doorstroming duurt zo’n drie weken. Daarna volstaat een beperkte nazuivering om er drinkwater van te maken. Het infiltratiegebied is rijk aan vogels, zoals grauwe ganzen, wilde zwanen en ik heb er zelfs een keer een flamingo gezien, vissen (snoek), zoogdieren (bunzing) en planten, zoals de orchidee.

De Van Oldenborghweg volgend kom je op een gegeven moment links de weg (over het bruggetje) tegen die naar het strand, het 'stille' strand, voert. Dit strand is niet per auto bereikbaar, dus stiller dan het verderop gelegen 'drukke' strand van Castricum aan Zee. (NB: wandelend kun je wel van het stille naar het drukke strand komen, fietsend doe je dat via de Van Oldenborghweg, want deze loopt achter de duinen evenwijdig aan het strand.)

In de zeeduinen vind je planten als doornappel en zeeraket en in de maanden augustus/september is het een uitgelezen plek om naar bramen te zoeken. Op het strand kun je vogels als strandleeuwerik en strandlopertje tegenkomen. Ook spoelt er zo af en toe weleens een bruinvis aan en kun je bij helder weer de turbines van het windmolenpark, zo’n tien kilometer uit de kust van Castricum en Egmond, goed zien.
 

Uitzicht over het Hoefijzermeer.
Vanuit de vogelobservatiehut heb je een mooi uitzicht over het Hoefijzermeer.


Castricum aan Zee is in het hoogseizoen druk. Er staan veel strandtenten en er is ruime parkeergelegenheid voor auto en fiets, maar je kunt er ook per bus komen. In de maand januari vindt in dit gebied de traditionele strandloop van Egmond plaats; heen over het strand naar Castricum, terug door het duingebied naar Egmond.


Terug naar het station te Castricum

Via de Zeeweg, die van het drukke strand tot aan de Provincialeweg loopt, gaan we het bos- en duingebied weer in. De weg linksaf (nog steeds de Van Oldenborghweg) komt uiteindelijk in Egmond uit. In dit gebied staan veel dennen en duindoornstruiken. Ook is het rijk aan vogels, zoals de nachtegaal en de tapuit, maar ook de buizerd kun je hier zien. Nabij Vogelwater kun je Schotse Hooglanders en Konikpaarden tegenkomen.

Een tijdje de Zeeweg volgend komen we eerst langs Camping Bakkum die reeds jaren als toevluchtsoord voor Amsterdammers geldt, en waar je – vroeger althans – nog eekhoorntjes zag, en daarna langs het fameuze Restaurant “Johanna’s Hof” en het Bezoekerscentrum “De Hoep” van waterleidingbedrijf PWN. Hier kun je van alles aan de weet komen over water en duinnatuur. De toegang is gratis. Verderop langs de Zeeweg vindt de jaarlijkse paddentrek plaats. Van februari tot eind april, afhankelijk van de temperatuur, ontwaken dan padden, kikkers en salamanders uit hun winterslaap en gaan dan op weg naar de IJsbaan en even verderop naar de Karpervijver. In dit meertje zie je veel soorten eenden en ganzen en soms een roerdomp (al zul je die eerder horen dan zien) en natuurlijk karpers, soms hele grote.

Halverwege de Zeeweg, bij de kruising Hereweg/Van Oldenbarneveldtweg slaan we rechtsaf. Deze laatste gaat over in de Bakkumerstraat. Die volgen we tot over de spoorwegovergang. Dan rechtsaf via de Mient weer terug naar het station van Castricum.

De afstand van de route die ik beschreven heb, zal zo’n vijften kilometer zijn. Ik raad deze route echt aan omdat hij door een prachtig natuurgebied vol vogels, dieren, bomen en planten gaat. Verder kan ik nog vermelden dat je bij het NS-station fietsen kunt huren en in de VVV-winkel (Stationsweg 8) informatie en kaarten kunt krijgen (tel: 0251652009 of vvvcastricum.nl).