Amsterdam: een bruisende stad, vroeger al en ook nu nog


 door Jan Rood

februari 2010
Beeldend kunstenaar en auteur
 Jan Rood woont en werkt
 in Amsterdam

Door de eeuwen heen kwamen er vele buitenlanders naar Amsterdam. Vroeger kwam men meestal uit nut en noodzaak, tegenwoordig ook vaak als toerist.
Amsterdam is vanuit het buitenland steeds makkelijker bereikbaar geworden. De stad telt tegenwoordig 177 nationaliteiten en het Engels werd een tweede taal.


Reizen steeds sneller en gemakkelijker

Als je zo eens door Amsterdam heen loopt, zeker in de zomer, dan voel je je soms een toerist in eigen stad. In het centrum lijkt de voertaal wel Engels en als je aangesproken wordt, verwacht men ook dat je Engels spreekt. Waar komen ze vandaan, waar gaan al die mensen heen? En was dat altijd al zo?

Goeie vraag. Nee, allereerst was er vroeger niet zoiets als ‘vrije tijd'. En je wipte ook maar niet eventjes over vanuit het buitenland. Maar de naoorlogse welvaart heeft voor veel meer geld, vrije tijd en snellere vervoersmogelijkheden gezorgd. Moest je in de 18de eeuw voor een retourtje Amsterdam – Haarlem per trekschuit nog een dag uittrekken, nu is dat per trein maar zo'n twintig minuten.

Deed de boot er in de jaren vijftig van de vorige eeuw nog drie weken over om van Amsterdam naar New York te varen, nu is dat per vliegtuig nog maar zo'n acht uur. De toeristen en andere bezoekers komen tegenwoordig – voor kortere of langere tijd – dan ook uit alle windstreken.

Toeristen komen uit alle delen van de wereld naar Amsterdam
Toeristen uit alle delen van de wereld
Foto Jan Everink

        In de Gouden Eeuw werd Amsterdam uitgebreid met de grachtengordel
Grachtengordel: de stadsuitbreiding in de Gouden Eeuw
Foto Massimo Catarinella


Maar was dat nou altijd zo?

De Amsterdamse geschiedenis begint zo rond het jaar 1000. Waren het eerst landontginners en boeren die er woonden, later werd het door de ligging een plaats waar handel ontstond. Rond 1400 ontstond de Oostzeehandel en vanaf de 15de eeuw groeide Amsterdam uit tot de belangrijkste handelsstad van Holland. Ook werd het omstreeks die tijd een belangrijke Europese bedevaartplaats (het Mirakel van Amsterdam).

Toen Antwerpen in 1585 door de Spanjaarden was ingenomen, kwamen er veel Antwerpenaren naar Amsterdam. Later kwamen ook de Portugese Joden. De kennis en kunde van al deze mensen vergrootte haar handelspositie weer. Tijdens de Gouden Eeuw groeide haar inwoneraantal dan ook naar zo'n 200.000 mensen. In 1602 werd de VOC (de eerste multinational ter wereld) opgericht. Haar personeel kwam uit landen als Duitsland, de Baltische staten en Scandinavië.

Maar toen kwamen er dus al vele buitenlanders naar Amsterdam. Maar wel meer uit nut en noodzaak. Toen (tsaar) Peter de Grote, bijvoorbeeld, in de 17de eeuw Amsterdam en Zaandam kwam bezoeken, was dat om de scheepsbouw te bestuderen (al zal het plaatselijke bier hem ook goed gesmaakt hebben).


De komst van het toerisme

Zo begon en ging het dus. En die groei en toename van bezoekers zet zich tot op heden voort. Maar van toerisme kon je tot de 20ste eeuw eigenlijk nog niet spreken. Je kwam hier voor de industrie (scheepsbouw, bierbrouwerijen) of voor zaken (beurs, bankwezen, wetenschap). Gedurende bepaalde tijden was Amsterdam bijvoorbeeld het financiële centrum van de wereld, van de diamanthandel, of van de cartografie.

Maar nu zijn er zo veel meer mensen, vrije tijd, financiën en de vele en snelle vervoersmogelijkheden. Nu wip je even een weekendje vanuit Italië over. Of vanuit Engeland. Het aantal passagiersschepen dat zomers in de Amsterdamse haven aanmeert wordt steeds groter. Nu zijn dat er al zo'n kleine 100. Het passagiersaantal van Schiphol nadert de 50 miljoen. Het wordt gewoon steeds eenvoudiger om Amsterdam te bereiken. En na zo'n 1000 jaar telt de regio Amsterdam tegenwoordig dan ook zo'n 2,2 miljoen mensen.

Dagelijks arriveren veel bezoekers op Schiphol voor een bezoek aan Amsterdam
Veel bezoekers arriveren per vliegtuig
Foto Nisangha

Veel toeristen maken een tochtje door Amsterdam met een rondvaartboot
Rondvaartboten bijzonder populair
Foto Jan Everink


Amsterdam bruist nog steeds

Maar waar gaan al die mensen uit binnen- en buitenland nu dan heen? Behalve dat Amsterdam een ICT-centrum en de op vijf na belangrijkste zakenstad van Europa is, huisvest het vele multinationals, zijn er twee universiteiten en vele musea, zoals het van Gogh, het Stedelijk, het Rijksmuseum. Maar wat dacht je van de RAI met al haar mega-tentoonstellingen en talrijke congressen, het Anne Frank Huis, de Wallen, alle mogelijkheden voor uitgaan, kunst en cultuur, de Arena, de grachten en de rondvaartboten.

Rijk of arm, jong of oud, beroepsmatig of uit vertier; iedereen kan nu in Amsterdam terecht. In de Gouden Eeuw bruiste de stad al en nu nog. Amsterdam telt tegenwoordig 177 nationaliteiten. Het hoogste aantal van alle steden in de wereld. Geen wonder dat Engels inmiddels de tweede taal geworden is. En in welke stad vind je zo veel fietsen? Officieel rijden er meer dan 600.000 rond. Zo makkelijk als je je hier per fiets rond beweegt, zo gaat het niet in steden als Parijs, New York of zelfs Brussel. Daar ben je je leven als fietser niet zeker, maar in Amsterdam gaat dat allemaal prima.
Het is duidelijk waarom het een multiculturele stad was en is: er is gewoon voor ieder wat wils.

De publicatie van FiLOSCOOP wordt verzorgd door Bureau Everink te Almere
Copyright © 2010 Jan Rood, Bureau Everink